Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai. Khởi kiện tại Tòa án là một trong những phương thức giải quyết tranh chấp đất đai. Để khởi kiện tranh chấp đất đai tại Tòa án thì người khởi kiện phải có đủ điều kiện khởi kiện. Mời mọi người tham khảo bài viết dưới đây của CNClicense để hiểu rõ hơn về những điều kiện khởi kiện tranh chấp đất đai tại Tòa án nhé!

Để khởi kiện tranh chấp đất đai tại Tòa án, người khởi kiện phải có đủ 04 điều kiện sau:

Người khởi kiện có quyền khởi kiện

Theo Điều 186 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định như sau: “Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.”

Như vậy, chỉ người có quyền sử dụng đất mới có quyền khởi kiện hoặc thông qua người đại diện hợp pháp để khởi kiện. Nếu người khác khởi kiện mà không được người có quyền sử dụng đất ủy quyền thì sẽ bị trả lại đơn.

Bên cạnh đó, người khởi kiện còn phải có đủ năng lực hành vi dân sự đầy đủ thì mới có quyền đứng ra khởi kiện tranh chấp đất đai tại Tòa án.

Thuộc thẩm quyền Tòa án theo loại việc

Theo khoản 9 Điều 26 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, tranh chấp đất đai theo quy định của pháp luật về đất đai là một trong những tranh chấp về dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.

Theo khoản 47 Điều 3 Luật Đất đai năm 2024, tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai. Như vậy, tranh chấp đất đai gồm rất nhiều loại tranh chấp như: Tranh chấp trong việc xác định ai là người có quyền sử dụng đất, tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,….

Tuy nhiên, tranh chấp đất đai áp dụng quy định của pháp luật đất đai để giải quyết là tranh chấp trong việc xác định ai là người có quyền sử dụng đất. Còn tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, phân chia tài sản chung là quyền sử dụng đất,… là tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất và áp dụng quy định của Bộ luật Dân sự để giải quyết.

Tranh chấp chưa được giải quyết

Theo Điểm c Khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, tranh chấp đất đai đã được giải quyết bằng bản án đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án hoặc quyết định đã có hiệu lực của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thì không có quyền khởi kiện, trường hợp khởi kiện sẽ bị trả lại đơn.

Như vậy, Tòa án chỉ thụ lý đơn khởi kiện tranh chấp đất đai nếu tranh chấp đó chưa được giải quyết, cụ thể:

• Tranh chấp đất đai chưa được giải quyết bằng bản án đã có hiệu lực của Tòa án.
• Chưa được giải quyết bằng quyết định đã có hiệu lực của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền: Tranh chấp đất đai mà chưa được giải quyết bằng quyết định đã có hiệu lực của Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp tỉnh.

Tranh chấp phải được hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã

Theo khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP quy định: “Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật Đất đai năm 2013 thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại Điểm b Khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.

Đối với tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,… thì thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án”.

Như vậy, trước khi khởi kiện tranh chấp về việc ai là người có quyền sử dụng đất tại Tòa án, người khởi kiện phải thực hiện thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp. Nếu thiếu điều kiện này thì không được khởi kiện tại Tòa án.

Còn đối với các tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,… thì người khởi kiện được nộp đơn khởi kiện luôn tại Tòa án nơi có đất tranh chấp mà không phải thông qua thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã.

Tóm lại, để giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án, người khởi kiện cần nắm rõ và có đủ những điều kiện trên, tránh trường hợp bị Tòa án trả lại đơn.

Khách hàng có thể tìm hiểu thêm các vấn đề liên quan đến tại đây: