Kinh tế phát triển, đời sống của người dân cũng ngày càng ổn định hơn, tuy nhiên vẫn có nhiều trường hợp cần sự hỗ trợ giúp đỡ, chung tay của người dân trong nước. Hiện nay, ngày càng có rất nhiều hoạt động từ thiện được tổ chức và nhận được rất nhiều sự quan tâm của mọi người, đặc biệt là người trẻ. Tuy nhiên tưởng chừng là một hoạt động rất đơn giản, bởi từ thiện xuất phát từ cái tâm nhưng với những lùm xùm, ý kiến trái chiều, thậm chí là những lá đơn tố giác tội phạm có dấu hiệu chiếm đoạt tài sản đã gây không ít sự xói mòn niềm tin trong hoạt động từ thiện. Hiện nay có rất nhiều trường hợp nhận tiền quyên góp từ thiện nhưng lại không sử dụng đúng mục đích, trục lợi cá nhân gây ra rất nhiều sự quan tâm, bức xúc từ những người quyên góp và dư luận? Vậy nếu nhận tiền từ thiện mà không sử dụng đúng mục đích ban đầu, trục lợi thì bị xử lý như thế nào? Cùng theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi để giải đáp thắc mắc này nhé!

Ai được kêu gọi từ thiện theo Nghị định 93/2021/NĐ-CP

Nghị định 93/2021/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo. Trong đó, quy định các tổ chức, cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện, bao gồm:

(1) Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam kêu gọi, vận động; Ban Vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện (là tổ chức do Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp thành lập – sau đây gọi là Ban Vận động) tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố;

(2) Hội Chữ thập đỏ Việt Nam vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố;

(3) Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp huyện vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố. Ủy ban nhân dân cấp xã tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khi được Ủy ban nhân dân cấp huyện ủy quyền theo quy định của pháp luật;

(4) Ban chỉ đạo quốc gia về phòng, chống thiên tai vận động, tiếp nhận đóng góp tự nguyện từ quốc tế trong các tình huống khẩn cấp về thiên tai;

(5) Các cơ quan thông tin đại chúng, cơ sở y tế vận động, tiếp nhận và hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo;

(6) Các quỹ từ thiện quy định tại Nghị định 93/2019/NĐ-CP vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố, hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo;

(7) Các doanh nghiệp, hợp tác xã và tổ chức khác có tư cách pháp nhân tham gia vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo;

(8) Cá nhân có đủ năng lực hành vi dân sự tham gia vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo.

Như vậy, theo quy định trên thì có nhiều đối tượng được kêu gọi từ thiện, trong đó có cá nhân được kêu gọi từ thiện.

Nguyên tắc tổ chức vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn góp tự nguyện

Từ thiện là một hành động trợ giúp người gặp hoàn cảnh khó khăn trong cuộc sống mà tự họ không thể thay đổi được. Hoạt động từ thiện có thể thông qua hình thức quyên góp, hiến tặng bằng tiền, vật phẩm,… đến các tổ chức từ thiện nhằm mục đích cứu trợ nhân đạo, xóa đói giảm nghèo, chăm sóc sức khỏe,…

Đối với hoạt động kêu gọi từ thiện Nhà nước khuyến khích; tôn vinh và tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức; cá nhân trong nước và ngoài nước với tinh thần đoàn kết; tương thân, tương ái; lá lành đùm lá rách trong việc đóng góp và tổ chức vận động đóng góp để nhanh chóng khắc phục hậu quả thiên tai. Nhằm ổn định cuộc sống, khôi phục và phát triển sản xuất; giúp đỡ các bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo.

Việc đóng góp tiền được thực hiện theo nguyên tắc tự nguyện với lòng hảo tâm. Các cơ quan, tổ chức không tự đặt ra mức đóng góp tối thiểu để ép buộc người dân thực hiện. Và việc tổ chức vận động, tiếp nhận, phân bổ và sử dụng tiền phải được thực hiện tập trung, kịp thời, đúng mục đích, đúng đối tượng, công khai và chỉ đạo thống nhất, đảm bảo tất cả nguồn tiền, hàng đều được chuyển đến cho các cá nhân, hộ gia đình và các địa phương bị thiệt hại.

Việc sử dụng tiền ủng hộ phải được sử dụng theo đúng mục đích huy động ban đầu để khắc phục hậu quả thiên tai. Nghiêm cấm sử dụng sai mục đích dưới bất kỳ hình thức nào. Như vậy, việc các nghệ sĩ kêu gọi ủng hộ thì phải sử dụng đúng mục đích kêu gọi lúc ban đầu. Mọi hành vi sử dụng sai mục đích tiền từ thiện đầu sẽ bị xử phạt theo quy định pháp luật.

Hành vi sử dụng tiền từ thiện không đúng mục đích, trục lợi tiền từ thiện

Sử dụng tiền từ thiện không đúng mục đích ban đầu là hành vi sử dụng số tiền được mọi người quyên góp, ủng hộ để phục vụ cho mục đích khác với mục đích ban đầu đã đặt ra, đã kêu gọi.

Trục lợi tiền từ thiện có thể hiểu đơn giản là hành vi lợi dụng từ thiện để lừa đảo, thu lợi bất chính từ số tiền được mọi người quyên góp, ủng hộ.

Hiện nay, hoạt động từ thiện, đóng góp từ thiện được điều chỉnh, quản lý bởi Nghị định 93/2021/NĐ-CP về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo. Căn cứ Khoản 4 Điều 4 Nghị định 93/2021/NĐ-CP quy định về Nguyên tắc tổ chức vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện như sau: “Tiếp nhận, phân phối và sử dụng tiền, hiện vật đóng góp để khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố và hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo đảm bảo kịp thời, hiệu quả, công bằng, công khai, đúng mục đích, đối tượng; có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa các cơ quan, bộ, ngành, địa phương, tổ chức và cá nhân có liên quan.”

Điều 5 Nghị định 93/2021/NĐ-CP quy định về các hành vi bị nghiêm cấm như sau:

“1. Cản trở hoặc ép buộc tổ chức, cá nhân tham gia vận động, đóng góp, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện.

2. Báo cáo, cung cấp thông tin không đúng sự thật; chiếm đoạt; phân phối, sử dụng sai mục đích, không đúng thời gian phân phối, đối tượng được hỗ trợ từ nguồn đóng góp tự nguyện.

3. Lợi dụng công tác vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để trục lợi hoặc thực hiện các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.”

Như vậy, tiền quyên góp từ thiện phải được phân phối cho người dân cần giúp đỡ theo luật định, đảm bảo kịp thời, hiệu quả, công bằng, công khai, đúng mục đích, đối tượng. Việc nhận tiền từ thiện mà sử dụng sai mục đích, lợi dụng để trục lợi là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm.

Xử lý hành vi nhận tiền từ thiện mà sử dụng không đúng mục đích

Tùy vào tính chất và mức độ vi phạm của hành vi mà bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Xử lý hành chính:

Thứ nhất, đối với trường hợp sử dụng tiền sai mục đích ban đầu:

Căn cứ tại Điều 10 Nghị định 130/2021/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo trợ, trợ giúp xã hội và trẻ em quy định về Vi phạm quy định về quản lý tiền, hàng cứu trợ như sau:

– Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

+ Để hư hỏng, thất thoát tiền, hàng cứu trợ, trừ trường hợp bất khả kháng do thiên tai, hỏa hoạn;

+ Sử dụng, phân phối tiền, hàng cứu trợ không đúng mục đích, không đúng đối tượng;

+ Tráo đổi hàng cứu trợ.

– Ngoài ra còn áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là:

+ Buộc bồi hoàn lại số tiền, hàng cứu trợ bị hư hỏng, thất thoát;

+ Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được;

+ Buộc chịu mọi chi phí khám bệnh, chữa bệnh (nếu có) cho người sử dụng hàng cứu trợ bị ảnh hưởng sức khỏe.

Thứ hai, đối với trường hợp sử dụng tiền từ thiện để trục lợi:

Căn cứ tại điểm c khoản 1 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản. Mức phạt này là mức phạt đối với cá nhân, nếu tổ chức có cùng hành vi vi phạm thì mức phạt tiền sẽ gấp đôi mức phạt tiền đối với cá nhân (Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP)

Bên cạnh đó, người thực hiện hành vi vi phạm còn bị tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.

Xử lý hình sự:

Tùy vào từng dấu hiệu phạm tội thực tế của hành vi dùng tiền từ thiện sai mục đích ban đầu, trục lợi từ hoạt động từ thiện có thể cấu thành tội và bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 hoặc tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo Điều 175 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Mức hình phạt

Đối với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản:

– Phạt tù từ 02 – 07 năm đối với trường hợp chiếm đoạt tài sản từ 50.000.000 đồng – dưới 200.000.000 đồng;

– Phạt tù từ 07 – 15 năm khi chiếm đoạt tài sản từ 200.000.000 đồng – dưới 500.000.000 đồng;

– Phạt tù từ 12 – 20 năm hoặc tù chung thân khi chiếm đoạt tài sản từ 500.000.000 đồng trở lên.

Đối với tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản:​

– Phạt tù từ 02 – 07 năm đối với trường hợp chiếm đoạt tài sản từ 50.000.000 đồng – dưới 200.000.000 đồng;

– Phạt tù từ 05 – 12 năm khi chiếm đoạt tài sản từ 200.000.000 đồng – dưới 500.000.000 đồng;

– Phạt tù từ 12 – 20 năm khi chiếm đoạt tài sản từ 500.000.000 đồng trở lên.

Đồng thời với hai tội danh trên: người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Như vậy, tùy thuộc vào việc trục lợi tiền từ thiện xảy ra trên thực tế, người thực hiện hành vi sử dụng tiền không đúng mục đích, trục lợi có thể bị truy cứu tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Khách hàng có thể tìm hiểu thêm các vấn đề liên quan đến tại đây: