Trong thời kỳ hôn nhân để tránh tranh chấp tài sản ảnh hưởng đến tình cảm vợ, chồng Luật pháp Việt Nam cho phép lập thoả thuận tài sản chung giữa vợ chồng. Nhưng bên cạnh đó, dù đã có thỏa thuận giữa các bến nhưng trong một số trường hợp sự thoả thuận tài sản chung vợ chồng vẫn bị vô hiệu.

Bài viết dưới đây của CNCLicense sẽ gửi đến khách hàng về các trường hợp thỏa thuận tài sản chung của vợ chồng có thể bị vô hiệu.

.

Thỏa thuận tài sản chung vợ chồng

Trong quá trình chung sống, nhiều cặp vợ chồng đã cùng nhau tạo ra khối tài sản chung. Vì để tránh các tranh chấp không đáng có có thể xảy ra mà nhiều người lựa chọn lập thỏa thuận tài sản chung vợ chồng.

Hiện nay, có hai loại thỏa thuận tài sản chung vợ chồng được công nhận:

• Chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân: đây là hình thức vợ chồng thỏa thuận ghi lại việc chia tài sản chung của vợ, chồng trong thời kỳ hôn nhân. Việc chia tài sản chung có thể thực hiện trong trước khi ly hôn hoặc để vợ hoặc chồng thực hiện quyền, nghĩa vụ riêng mà không muốn xảy ra tranh chấp sau này. Thỏa thuận về việc chia tài sản chung phải lập thành văn bản được công chứng theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc theo quy định của pháp luật.
• Thỏa thuận xác lập chế độ tài sản vợ chồng: đây là hình thức vợ chồng lập thỏa thuận về tài sản trước khi kết hôn bằng văn bản công chứng hoặc chứng thực. Hình thức này còn được gọi là hợp đồng tiền hôn nhân. Chế độ tài sản của vợ chồng theo thoản thuận này được xác lập kể từ ngày đăng ký kết hôn.

 

Thỏa thuận tài sản chung vợ chồng bị vô hiệu

Chia tài sản chung thời kỳ hôn nhân bị vô hiệu

Việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân bị vô hiệu khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

Ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích của gia đình, quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

Nhằm trốn tránh thực hiện các nghĩa vụ sau đây:

 

Các trường hợp thoả thuận tài sản chung vợ chồng bị vô hiệu

Trường hợp 1: Không tuân thủ điều kiện có hiệu lực của giao dịch được quy định tại Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.Theo đó, thoả thuận tài sản chung vợ chồng phải đáp ứng các điều kiện về hiệu lực như sau:

• Vợ, chồng phải có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp.
• Hai vợ chồng phải hoàn toàn tự nguyện lập thoả thuận tài sản chung vợ chồng.
• Mục đích, nội dung của thoả thuận chế độ tài sản vợ chồng không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Trường hợp 2: Vi phạm một trong các quy định về nguyên tắc sau

Pháp luật quy định nguyên tắc về chế độ tài sản chung vợ chồng; quyền, nghĩa vụ vợ chồng trong việc thực hiện nhu cầu thiết yếu gia đình; giao dịch liên quan đến nhà ở duy nhất của vợ chồng và giao dịch dân sự giữa vợ chồng với người thứ ba về tài sản ngân hàng, chứng khoán…

Theo đó, nếu việc thỏa thuận tài sản chung vợ, chồng vi phạm một các quy định sau đây thì sẽ trở nên vô hiệu:

• Vợ chồng bình đẳng về việc tạo lập, chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung; không phân biệt lao động trong gia đình và có thu nhập…
• Vợ, chồng thực hiện giao dịch đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình; nếu tài sản chung không đủ hoặc không có tài sản chung thì có nghĩa vụ đóng góp tài sản riêng theo khả năng vào việc thực hiện nhu cầu thiết yếu của gia đình.
• Nhà ở là nơi ở duy nhất của vợ chồng thì khi xác lập, thực hiện, chấm dứt giao dịch liên quan phải có sự thoả thuận của vợ chồng.
• Người đứng tên trên tài khoản ngân hàng, chứng khoán được xem là người có quyền xác lập, thực hiện giao dịch liên quan đến tài sản đó nếu giao dịch với người thứ ba ngay tình…

Trường hợp 3: Nội dung vi phạm nghiêm trọng quyền được cấp dưỡng, thừa kế và quyền khác giữa cha, mẹ, con và thành viên khác trong gia đình

Nội dung này được hướng dẫn chi tiết tại Thông tư liên tịch số 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP. Theo đó, giữa cha, mẹ, con và các thành viên khác của gia đình có quyền được cấp dưỡng, được thừa kế và các lợi ích khác.

Nếu thoả thuận tài sản chung vợ chồng được vợ chồng xác lập nhằm mục đích trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng hoặc để tước bỏ quyền thừa kế của những người thừa kế không phụ thuộc nội dung di chúc hoặc vi phạm các quyền, lợi ích khác của cha, mẹ, con và các thành viên khác trong gia đình.

 

Xác định thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng vô hiệu

Thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng có thể bị Tòa án tuyên bố vô hiệu toàn bộ hoặc vô hiệu một phần.

• Trường hợp thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng bị Tòa án tuyên bố vô hiệu toàn bộ thì chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định được áp dụng.
• Trường hợp thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng bị tuyên bố vô hiệu một phần thì các nội dung không bị vô hiệu vẫn được áp dụng; đối với phần nội dung bị vô hiệu thì các quy định tương ứng về chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định được áp dụng.

Tòa án quyết định tuyên bố thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng bị vô hiệu khi thuộc trường hợp quy định tạikhoản 1 Điều 50 của Luật hôn nhân và gia đình và lưu ý một số trường hợp sau đây:

• Thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng bị vô hiệu do vi phạm quyền được bảo đảm chỗ ở của vợ, chồng quy định tại Điều 31 và điểm b khoản 1 Điều 50 của Luật hôn nhân và gia đình là trường hợp thỏa thuận đó cho phép một bên được quyền định đoạt nhà ở là nơi ở duy nhất của vợ chồng dẫn đến vợ, chồng không có chỗ ở hoặc không bảo đảm chỗ ở tối thiểu về diện tích, điều kiện sinh hoạt, an toàn, vệ sinh môi trường theo quy định của pháp luật về nhà ở.
• Nội dung của thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng bị vô hiệu do vi phạm nghiêm trọng quyền được cấp dưỡng, quyền được thừa kế và các quyền, lợi ích hợp pháp khác của cha, mẹ, con và các thành viên khác của gia đình quy định tạiđiểm c khoản 1 Điều 50 của Luật hôn nhân và gia đình là trường hợp thỏa thuận đó nhằm trốn tránh nghĩa vụ cấp dưỡng quy định từ Điều 110 đến Điều 115 của Luật hôn nhân và gia đình hoặc để tước bỏ quyền thừa kế của những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc theo quy định của Bộ luật dân sự hoặc vi phạm các quyền, lợi ích hợp pháp của cha, mẹ, con và các thành viên khác của gia đình đã được Luật hôn nhân và gia đình và pháp luật khác có liên quan quy định.